Historia eta kultura ondarea

San Bizente parrokia-tenplu handia herriaren erdian dago. Arkupe errenazentista zabala du (XVI. mendea), eta arkupe apainduak ditu. Dorrea harlanduzko eraikin soil eta dotorea da, behe-errenazimentuko (XVI-XVIII) garbizale garaian eraikia. Aldare bikoitz nagusia da gehien nabarmentzen den elementua.

Hiribilduaren irteeran dago, errota zaharraren ondoan, Biarra ibaiaren ertzean, eta hortik datorkio Ur-alde izena. XVI. mendekoa da, errenazentista, eta teilatu-habeartea eta burualde zuzena ditu, nerbio-gangaz estalia.

Bitigarra mendilerroaren gainean dago. Baseliza ibiltarien eta erromesen babesleku izan zen garai batean, eta ermitauak mendi-berizuetoetan galdutakoen gida-lanak egin zituen ekaitzetan edo antzekoetan.

XVI. mendeko obra da, oinplano angeluzuzena eta nerbiodun hiru ganga-atal ditu. Arkupe arkuduna harlanduzkoa da. San Esteban ermitako harriarekin eraiki zen, 1771n eraitsi zena.

XVI. mendeko eliza da, oinplano angeluzuzenekoa, burualde oktogonala du eta hiru ataleko habeartea, nerbiodun gangak dituena. XVIII. mendekoak dira portada, sakristia eta Lezetako Andre Mariaren ermitako harria aprobetxatuz eraiki zen ataria.

Hiribilduaren kanpoaldean dago, iparraldean eta muino baten gainean. Eraikin erromanikoa da, txikia eta nahiko arkaikoa, harlanduz egina.

Herriaren hegoaldean dagoen hilerriko egungo kapera da. XVI. mendean dokumentatua, hainbat aldiz konpondu zuten XVIII. eta XIX. mendeetan parrokiaren kontura.

Oinplano angeluzuzena eta zirkuluerdi-formako absidea dituen eraikin erromanikoa da, eta labe-gangaz estalita dago. Nabea 1933an berreraiki zuten, egitura indartuz. Baseliza harlandu handiz eraikita dago, eta, haren artean, 23 hilarri zati eta hilarri erromatar kontserbatzen ditu, hurbileko nekropoliren batetik aprobetxatuta.

Iparraldean zegoen, harresiaren barruan, eta hiribildua puntu horretatik defendatzen zuen. Aldi berean, goiko posizio horretatik, Lautadara zein Nafarroa Erdialdera zihoazen bideak eta ibilbideak nagusitzen ziren.

Eliza honek eliza-gotorlekuaren izaera adierazten du, hiribildua hegoaldetik babesteko ezinbesteko elementua baita; iparraldean, berriz, desagertutako Gaonas eta Lazkanos dorreak gordetzen zuen. Tenpluak bere gerra-itxura guztia gordetzen du oraindik, karlistaldian gotortu egin baitzen.